|
Hafta
|
Konular
|
Ön Hazırlık
|
|
1
|
Giriş ve temel kavramlar. İnsan Faktörleri ve İnsan Mühendisliğinin amacı, kapsamı, felsefesi, yaklaşımı, HCI, sibernetik.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
2
|
İnsan Mühendisliğinin tarihçesi, uluslararası ve ulusal kuruluşlar BCPE, CPE, AEP, CREE, IEA, HSIT, TED. IEA fiziksel, bilişsel ve örgütsel bileşenleri.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
3
|
HSIT bilişsel, çevresel, donanımsal, iş tasarımı ve makro bileşenleri. Teknik ve sosyo-teknik sistem yaklaşımı, iş organizasyonu
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
4
|
İş düzenleme, hiyerarşisi, motivasyon, verimlilik, etkinlik. Biyomekanik, insan vücudunun anatomik ve mekanik yapısı, kas ve tendonlar.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
5
|
Temel biyomekanikse analizler, işgücü. Enerji tüketimi, gereksinimi, harcanan kalori miktarı hesabı. Yüklenme, zorlanma, yorgunluk, bitkinlik, bezginlik.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
6
|
Fiziksel ve mental iş kapasitesi. Motor-son plakta ve kontraktil mekanizmada yorgunluk, laktik asit, ATP ve PC, glikojen.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
7
|
Yorulma, yorgunluk, toparlanma, nabız, oksijen gereksinimi, kalp ritmi, ATP, ADP, anaerobik enerji, aerobik kapasite. Statik ve dinamik kas kasılmaları.
|
K1-K7 ve YK1-YK7
|
|
8
|
Merkezi sinir sistemi, kassal yorgunluk, lokal kassal yorgunluk. Kas tipinin kassal yorgunluğa etkileri.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
9
|
Kas alt hız-güç ilişkisi. Dinlenme, etkin ve edilgen dinlenme.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
10
|
Dinlenme mola ve süre hesabı. Dinlenme sürelerinin hesaplanması, Lehman, Murrell, Amerikan dinlenme süre hesaplamaları.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
11
|
Dinlenme mola hesapları. Aktif molalar. Uyku ve uyuma. Çalışma duruşları ve Kas-İskelet Sistemi rahatsızlıkları
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
12
|
Manuel kaldırma işleri, NIOSH denklemi, bel rahatsızları.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
13
|
İnsan Mühendisliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği, OSH. Süreç tasarımı.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
14
|
Metot ve Zaman Etüdü. Standart Zaman hesabı.
|
K8-K10 ve YK8-YK10
|
|
Ön Koşul
|
-
|
|
Ders Dili
|
Türkçe/İngilizce
|
|
Dersin Sorumlusu
|
Doç. Dr. Ercüment N. DİZDAR
|
|
Dersi Verenler
|
1-)Doçent Dr Ercüment Neşet Dizdar
|
|
Ders Yardımcıları
|
-
|
|
Kaynaklar
|
K1. Dizdar, E. N. (1998). Üretim Sistemlerinde Olası İş Kazaları İçin Bir Erken Uyarı Modeli, Gazi Üni., FBE, Endüstri Müh., Ankara.
K2. Dizdar, E. N. (2000). İş Güvenliği. Alver Matbaası, Ankara.
K3. Dizdar, E. N. (2008). Ergonomi. ABP Yayın Evi, Ankara.
K4. Dizdar, E. N. (2004). İş Hukuku. Dilara Yayınevi & Matbaacılık, Trabzon.
K5. Dizdar, E. N. (2008). İş Güvenliği. Murathan Yayınevi, (4. Baskı), Ankara.
K6. Dizdar, E. N. (2003). İş Güvenliği. Dilara Yayın Evi, Trabzon.
K7. Dizdar, E. N. (2015). İş Güvenliği Mevzuatı. AÜ, Erzurum.
K8. Dizdar, E. N. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri. AÜ, Erzurum.
K9. Dizdar, E. N. (2002). Tehlike Analiz Teknikleri. Gazi Üniversitesi, FBE, Ankara.
K10. Dizdar, E. N. (2001). Kaza Sebeplendirme Yaklaşımları. Mesleki Sağlık ve Güvenlik, Ankara.
|
|
Yardımcı Kitap
|
YK1. AICHE. (2008). Guidelines for Chimical Transportation Safety, Security and Risk Management, (2nd Ed.), USA.
YK2. AICHE. (2016). Guidelines for Safe Automation of Chemical Processes, (2nd Ed.), USA.
YK3. Salvendy, G. (2012). Handbook of Human Factors and Ergonomics, John Wiley&Sons Ltd. USA.
YK4. Karwowski, W. ve Marras, S. W. (2008). The Occupational Ergonomics Handbook. CRC Press.
YK5. Dikshith, T, S. S. (2017). Handbook of Chemicals and Safety, CRC Press, USA.
YK6. Frick, K. W. J. (2000). Reviewing Occupational Health and Safety Management - Multiple Roots. Elsevier.
YK7. ILO & IEA (2010). Ergonomic Checkpoints, International Labour Office, Geneva, Switzerland.
YK8. ILO (2001). Guidelines on Occupational Safety and Health Management Systems, Geneva, Switzerland.
YK9. Robson, L. C. J. (2005). The Effectiveness of Occupational Health and Safety Management Systems, Insti. for Work and Health.
YK10. Kroemer, K. H. E., Kroemer H. B. and Kroemer E. K. (2001). Ergonomics, How to Design for Ease and Efficiency, PranticeHall.
|
|
Dersin Amacı
|
İnsan Mühendisliğinin amaç ve kapsamını yorumların öğrenilmesi. İnsan Mühendisliği ile ilgili uluslararası ve ulusal kuruluşlar sınıflandırılması. IEA ile HSIT`ın bileşenlerini öğrenilmesi ve açıklanması. İnsan Mühendisliğindeki teknik ve sosyo-teknik sistemlerin yorumlanması. İnsan vücudunun anatomik ve mekanik yapısını tanımlanması. Enerji tüketimi, yüklenme, zorlanma ve yorgunluk kavramının öğrenilmesi. Harcanan kalori miktarı ve dinlenme süresi hesaplarının yapılması. Molalar, uyku, uyuma ile çalışma duruşların anlaşılması. Manuel kaldırma işleri, NIOSH denklemi, bel rahatsızların bilinmesi. İş düzenleme, süreç tasarımı. Metot ve Zaman Etüdü. Standart Zaman hesabının bilinmesi.
|
|
Dersin İçeriği
|
Giriş ve temel kavramlar. İnsan Faktörleri ve İnsan Mühendisliğinin amacı, kapsamı, felsefesi, yaklaşımı, HCI, sibernetik. İnsan Mühendisliğinin tarihçesi, uluslararası ve ulusal kuruluşlar BCPE, CPE, AEP, CREE, IEA, HSIT, TED. IEA fiziksel, bilişsel ve örgütsel bileşenleri. HSIT bilişsel, çevresel, donanımsal, iş tasarımı ve makro bileşenleri. Teknik ve sosyo-teknik sistem yaklaşımı, iş organizasyonu. İş düzenleme, hiyerarşisi, motivasyon, verimlilik, etkinlik. Biyomekanik, insan vücudunun anatomik ve mekanik yapısı, kas ve tendonlar. Temel biyomekanikse analizler, işgücü. Enerji tüketimi, gereksinimi, harcanan kalori miktarı hesabı. Yüklenme, zorlanma, yorgunluk, bitkinlik, bezginlik. Fiziksel ve mental iş kapasitesi. Motor-son plakta ve kontraktil mekanizmada yorgunluk, laktik asit, ATP ve PC, glikojen. Yorulma, yorgunluk, toparlanma, nabız, oksijen gereksinimi, kalp ritmi, ATP, ADP, anaerobik enerji, aerobik kapasite. Statik ve dinamik kas kasılmaları. Merkezi sinir sistemi, kassal yorgunluk, lokal kassal yorgunluk. Kas tipinin kassal yorgunluğa etkileri. Kas alt hız-güç ilişkisi. Dinlenme, etkin ve edilgen dinlenme. Dinlenme mola ve süre hesabı. Dinlenme sürelerinin hesaplanması, Lehman, Murrell, Amerikan dinlenme süre hesaplamaları. Dinlenme mola hesapları. Aktif molalar. Uyku ve uyuma. Çalışma duruşları ve Kas-İskelet Sistemi rahatsızlıkları. Manuel kaldırma işleri, NIOSH denklemi, bel rahatsızları. İnsan Mühendisliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği, OSH. Süreç tasarımı. Metot ve Zaman Etüdü. Standart Zaman hesabı.
|
|
Program Yeterlilik Çıktıları |
Katkı Düzeyi |
|
1
|
İş Sağlığı ve Güvenliği alanında "Disiplinler Arası Yaklaşım Felsefesi"ni kavrar ve bu alanla ilgili problemlerin tespit ve çözüm süreçlerinde "Takım Ruhu ve Ekip Çalışması Yaklaşımı"na göre çalışır.
|
4
|
|
2
|
İşyerlerinde fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik ve ergonomik risk faktörlerini değerlendirerek, alınması gereken İSG tedbirlerini bilir ve uygular.
|
3
|
|
3
|
İş Sağlığı ve Güvenliğini, iş hukuku, sosyal güvenlik hukuku ve İSG mevzuatında bilir ve sürekli değişim içindeki bu bilgilerin güncelliği takip eder.
|
-
|
|
4
|
İş Sağlığı ve Güvenliğinin sosyal ve teknik bilgilerine hakim olarak, iş grupları ve sektör çeşitlerine göre tehlike değerlendirme ve risk analizlerini yapar.
|
5
|
|
5
|
Tehlike sınıflarına göre işyerlerinde çalışma koşulları, ortam faktörleri ve korunma ilkeleriyle ilgili kapsamlı ve teknik bilgilere sahiptir ve uygular.
|
5
|
|
6
|
Sektörel boyutta ve meslek gruplarında çalışma şartları sorunlarını tespit, analiz, çözüm ve iyileştirme faaliyetlerini yürütmede gerekli bilgi ve becerilere sahiptir.
|
4
|
|
7
|
Tasarım ve imalatta, yanıcı, patlayıcı ve tehlikeli madde ve atıklarda alınması gereken İSG önlemlerini bilir ve uygular.
|
4
|
|
8
|
Tarım, zitaat, elektrik, ormancılık, madencilikte İSG tehlikelerinin tespiti ve risklerinin analizi ve gerekli tedbirlerin alınması hakkındaki bilgiye sahiptir.
|
-
|
|
9
|
Kişisel Koruyucu Donanımlar hakkında mevzuat hükümlerini ve AT gereksinimlerini bilir ve sektörlerdeki iş grupları ve mesleklere göre KKD seçimini yapar ve kullanım koşul ve kurallara uygunluğu sağlar.
|
5
|
|
10
|
İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki bilimsel araştırma teknikleri hakkında bilgi sahibi olur ve konuyla ilgili istatistiki bilgileri yorumlar.
|
-
|
|
11
|
İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki bilimsel ve uygulamalı çalışmaları araştırma, bilimsel çalışma yapma ve akademik yazı (makale, bildiri, rapor vb) ve sözlü sunum yapma becerilerine sahiptir.
|
-
|
|
12
|
"İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Anlayışı"na ve "İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kültürü"nün geliştirilmesine ve yerleştirilmesine katkı verir.
|
3
|
|
13
|
"Kurumsal ve Toplumsal İletişim" becerisine sahiptir ve bu bağlamda İş Sağlığı ve Güvenliği algısının sosyolojik ve psikolojik benimsenme ve kökleşmesinde etkin rol oynar.
|
4
|
|
14
|
Meslek hayatında ve İş Sağlığı ve Güvenliği alanındaki çalışmalarda bilimsel araştırma ilkelerini bilir ve etik kuralları benimser ve bu değerlere uygun davranır.
|
-
|
|
15
|
İş Sağlığı ve Güvenliği Tezli Yüksek Lisans Programından mezun olan öğrenciler, doktora programına devam edebilme imkanına ve ilgili (İş Güvenliği Uzmanlığı Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkındaki Yönetmelik vb) mevzuata göre B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı sınavına girmeye hak kazanırlar.
|
-
|